Ülkemizdeki ve
Dünyadaki şirketleri incelediğimizde, büyük çoğunluğunun (Ülkemizdeki iki
milyonu aşkın şirket vardır ve Aile Şirketlerinin oranı, devlet kurumları hariç
%99 dur.) Aile Şirketlerinden oluştuğu görülmektedir. Genelde de şirket
sahipleri, şirketi ilk kuran ve bugünlere getiren kişiler olarak uzun yıllar
yönetimden ayrılmamakta, aktif olarak icra görevine devam etmekte ve
profesyonel yönetime geçmeyi (her ne kadar söylem olarak geçmeyi ister gibi
görünseler de) istememektedirler. Bu durum, özellikle küçük ölçekli Aile
Şirketlerinde daha fazla öne çıkmaktadır. Bunun sebeplerine gelince, bu
düşüncenin altında birtakım korkuların var olduğunu söyleyebiliriz.
·
Mevcudu kaybetme korkusu,
·
Kontrolü ve gücü kaybetme korkusu,
·
Elindeki imkânları ve forsu kaybetme korkusu,
·
Boşta kalmışlık, işe yaramama duygusunu hissetme
korkusu,
·
Başarısız oldukları düşüncesine kapılma korkusu,
·
Kıskançlıklar ve iç rekabet korkusu,
Ve özgüven
eksikliği olarak sıralayabiliriz. Tabii ki siz bu korkuları ve sebepleri daha
da çoğaltabilirsiniz.
Şirket sahipleri
profesyonel yönetime ne zaman geçerler? Diye bir soru sorduğumuzda; şirket zorda
kaldığı durumda, mecburiyetten, işlerin artık böyle gitmez denildiği
noktalarda, büyüme ve iş geliştirmenin ciddi olarak düşünüldüğü durumlarda,
piyasa ve rakiplerin etkisiyle dolaylı yönden zorlamasıyla, ya da işletme ve
işler klasik yönetim anlayışıyla kontrol edilemez noktaya geldiğinde,
cevaplarını verebiliriz.
Profesyonel
yöneticiler açısından baktığımızda ise durum daha zordur. Özellikle ilk kez
profesyonel yöneticilerle çalışan aile şirketlerinde, ilk gelen profesyoneller
yetki kullanamadan, projelerini hayata geçirmeye fırsat bile bulamadan
genellikle işten ayrılmak durumunda kalırlar. Şirkette birkaç kez profesyonel
denenmesinden sonra gelen profesyonellerin de aslında işi, ilk gelenlere göre
çokta kolay olmamaktadır. Çünkü her yapmaya çalıştığı proje veya uygulamada
şöyle bir cevapla karşılaşma ihtimalleri çok yüksektir; ”Daha önce gelenler
denedi veya yapmaya çalıştı, ama olmadı.” Aşılması en zor engellerden birisi de
budur. Ayrıca gelen profesyonel yönetici, eğer tek başına gelmişse ekibini
kuramamışsa başarı şansı sıfıra yakındır. Çünkü işletme içinde yılların verdiği
alışkanlıklarla iş yapan, beklentileri olanlar, gelenlerin başarısız olması
için (işletmenin zarar görmesi pahasına) ellerinden gelen her türlü engellemeyi
yapacaklarından hiç kuşkunuz olmasın. İşin
içine birde şirketteki kuşak geçişleri, kuşak çatışmaları ve liyakatsiz
akrabaların çalıştırılması girerse, bu durumda, profesyonellerin önüne çıkan
bir başka ciddi engellerden birisidir. Şayet şirkette birden fazla patron
varsa, aralarında yaşanan uyumsuzluklar, yetki çatışmaları, karar birlikteliğini
sağlayamama, karar alamama vb. gibi durumlarda ciddi olarak çözülmesi ve
yönetilmesi zor olan süreçlerdendir.
